Սթրեսը և դրա հաղթահարումը աղետային իրավիճակներում

Կորոնավիրուսի համաճարակը սթրեսային է շատերի համար․ հիվանդության հետ կապված վախն ու տագնապը կարող են ճնշել և բուռն զգացումներ ու ապրումներ առաջացնել երեխաների և տարեցների շրջանում: 
Սթրեսի հաղթահարումը ձեզ, ձեր խնամքի ներքո գտնվող մարդկանց:

Մեզնից յուրաքանչյուրը տարբեր կերպ է արձագանքում սթրեսային իրավիճակներին: Եվ այն, թե ինչպես ենք արձագանքում համաճարակին, կախված է մեր ապրած կյանքից, փորձից, հասարակությունից ու նաև այն հատկանիշներից, որոնցով տարբերվում ենք այլ մարդկանից:

Ճգնաժամի սթրեսն առավել ծանր կարող են տանել՝ 

• տարեցները և քրոնիկ հիվանդություն ունեցող մարդիկ, որոնք ռիսկային խմբում են COVIDE 19-ի դեպքում, 
• երեխաները և պատանիները,
• բուժաշխատողները և բժիշկները, որոնք աշխատում են COVID-19 ունեցող հիվանդների հետ,
• մարդիկ, որոնք ունեն հոգեկան առողջության խնդիրներ՝ ներառյալ հոգեակտիվ նյութերի (նաև ալկոհոլ) ընդունման խնդիրները։

Համաճարակի ժամանակ սթրեսը կարող է արտահայտվել՝

• սեփական ու սիրելի մարդկանց առողջության հանդեպ վախով և անհանգստությամբ, 
• քնի կամ ուտելու հետ կապված փոփոխություններով,
• քնի կամ կենտրոնացման հետ կապված դժվարություններով, 
• քրոնիկ հիվանդությունների վատթարացմամբ, 
• ալկոհոլի, ծխախոտի, թմրանյութերի, նմանատիպ այլ միջոցների չարաշահմամբ և այլն։

Հոգեկան առողջության խնդիրներ ունեցող մարդիկ պետք է շարունակեն իրենց բուժումը և զգուշանան նոր կամ ավելի վատ ախտանշանների առաջացումից:
 

Մի քանի խորհուրդ ինքներդ ձեզ աջակցելու համար

• Առժամանակ դադարեք նորություններին հետևել։ Շարունակ համաճարակի մասին լսելը կարող է տխրեցնել ու մտահոգել:
• Հոգ տարեք ձեր ֆիզիկական վիճակի: Խորը շունչ քաշեք, զբաղվեք մեդիտացիայով: Փորձեք առողջ սնունդ ուտել, շատ քնեք և խուսափեք ալկոհոլից ու թմրամիջոցներից:
• Ժամանակ տրամադրեք լիցքաթափվելու համար: Փորձեք անել բաներ, որոնք հաճույք կպատճառեն ձեզ։
• Շփվեք այլոց հետ: Ձեր մտահոգություններն ու ապրումները կիսեք այն մարդկաց հետ, որոնց վստահում եք:

Կարդացեք՝  Ինչպե՞ս պահպանել ֆիզիկական ակտիվությունը․ հանձնարարականներ

Դիմեք մասնագետի, եթե օրեր շարունակ սթրեսը խանգարում է ձեր առօրյա կյանքին:

Նվազեցրեք ձեր և այլոց սթրեսը 

COVID-19- ի մասին ճշգրիտ տեղեկությունները տարածելը, իրական վտանգները  հասկանալն ու մյուսներին էլ հասկացնելը կարող է համաճարակը քիչ սթրեսային դարձնել:

Կարանտինից դուրս եկած մարդկանց համար

Վարակակրի հետ շփվելու և COVID-19 ունենալու կասկածի պատճառով մյուսներից մեկուսանալը կարող է սթրեսային լինել, եթե անգամ հետո ժխտվի վարակի առկայությունը։ Յուրաքանչյուր ոք տարբեր զգացումներ է ունենում կարանտինից դուրս գալուց հետո, ներառյալ՝

• խառն զգացումներ, հանգստություն,
• վախ և անհանգստություն ձեր ու ձեր սիրելիների առողջության համար,
• սթրես ինքներդ ձեզ վերահսկելու կամ ուրիշների կողմից վերահսկվելու պատճառով, 
• տխրություն, զայրույթ կամ հիասթափություն այն բանից, որ ձեր ընկերները կամ սիրելիները անհիմն վախենում են ձեզ հետ շփվելուց և վարակվելուց, եթե անգամ հաստատվել է, որ վարակիչ չեք, 
• մեղավորության զգացում կարանտինի ընթացքում նորմալ չաշխատելու կամ ծնողական պարտականություններ չկատարելու պատճառով,
• հուզական կամ հոգեկան առողջության փոփոխություններ:

Աղետի, համաճարակի ընթացքում կամ դրանցից հետո սթրես, տագնապ, վիշտ ու անհանգստություն զգալը բնական է։ Մարդիկ տարբեր կերպ են արձագանքում, և ձեր զգացումներն էլ կփոխվեն ժամանակի ընթացքում։ 

Ուշադրություն դարձրեք ձեր զգացումներին և ընդունեք դրանք։ Արտակարգ իրավիճակում ձեր հուզական առողջության մասին հոգ տանելով կկարողանաք ավելի պարզ դատել և արձագանքել առաջնային խնդիրներին ձեզ ու ձեր ընտանիքին պաշտպանելու համար։

Աղբյուրը՝ cdc.gov
Թարգմանությունը՝ Նենե Գալստյանի, Տարեցների առողջության և խնամքի ապահովման ասոցիացիա
Հոդվածի մասնակի կամ ամբողջական վերահրապարակման դեպքում հղումը www.gerontology.am-ին պարտադիր է։